Als je de kerk binnenloopt, zie en ruik je het meteen, het wierook (խունք, khoenk). Dit komt uit het wierookvat (բուռվառ, purvar). Maar wat voor betekenis hebben deze twee dingen en waarom wordt het gebruikt?

Het wierookvat is een voorwerp die in elke Armeens Apostolische kerk wordt gebruikt en heeft veel symbolische betekenissen. Als je goed naar het vat kijkt zie je dat het bestaat uit 2 kommen. De bovenste kom wordt vastgehouden door één ketting, die door het midden naar boven gaat, Dit staat symbool voor één God. De onderste kom wordt vastgehouden door drie kettingen die om de middelste ketting lopen, dit staat voor de Heilige Drie-eenheid, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.

Aan elk van de vier kettingen zitten drie bellen, dit maakt in totaal 12 bellen. Deze bellen hebben twee symbolen. Het eerste symbool staat voor de twaalf apostelen van onze Heer Jezus Christus. Er is altijd één bel die geen geluid geeft. Deze bel verwijst naar Judas, die Jezus afleverde aan de Romeinen. Het tweede symbool staat voor de bevolking op de wereld. Drie bellen staan voor de bevolking in het noorden, drie voor in het westen, drie voor in het zuiden en drie voor in het oosten. De elf bellen die geluid geven, staan symbool voor de mensen die in de Heer geloven. De bel die geen geluid geeft, staat voor de mensen die dat niet doen.

Tijdens de Surp Badarak (Heilige Liturgie) wordt het wierrookvat op verschillende momenten door zowel de diaken als de de priester gebruikt. De mensen die aanwezig zijn, worden op verschillende momenten bewierookt. Dit gebeurt omdat zij de kinderen zijn van God. Het wierook zelf staat symbool voor het omhoog stijgen van onze gebeden naar God, in de hemel. Dit wordt gezegd in Psalmen 141:2: ‘‘Laat mijn gebed mogen stijgen als wierook omhoog tot Uw aanschijn’’.

Waarom gebruiken wij kaarsen in de kerk? En waar staat het symbool voor?

Kaarsen spelen een belangrijke rol in de orthodoxie. Ze worden het hele jaar door op belangrijke momenten binnen en buiten de kerk verlicht.

Op het altaar zijn twee flambouwen. Dit zijn kaarsen op lange (houten) stokken. Deze flambouwen worden door de misdienaren op verschillende momenten tijdens de Heilige Liturgie vastgehouden. Eén van deze momenten is tijdens de processie. Tijdens de processie lopen twee misdienaren samen met de andere misdienaren en diakenen in het publiek. Een misdienaar die de flambouw vasthoudt wordt een Ceroferarius genoemd.

Het licht dat brandt is een teken van het zuivere Licht der Wereld: Christus zelf. Het feit is dan ook dat licht meer dan symbolisch is. God zelf verbleef in het Heilige der Heiligen als een wolk van licht. Christus en de Heilige Geest hebben ook hun goddelijke aanwezigheid op dezelfde manier uitgedrukt. Christus noemde zichzelf namelijk ‘’Het Licht van de Wereld’’, (Johannes 8:12), en tijdens de Gedaanteverandering, “scheen Zijn gezicht als de Zon”(Mattheüs 17:2), terwijl de Vader uit een fel verlichte wolk sprak.

De kaarsen binnen de kerk staan symbool voor licht en voor de aanwezigheid van God in ons en dat Hij de duisternis laat verdwijnen uit ons leven. Door elke gebrande kaars verdwijnt een stukje duisternis in de wereld. Wanneer wij in Christus (het Licht) leven, zal de duisternis in ons verdwijnen en zullen wij de persoon worden die God wil dat wij zijn. Het branden van een kaars heeft een mooie en diepe betekenis. Het herinnert ons wie het Licht in ons leven is en dat dat Licht (Jezus) hoort te stralen in ons.

In deze editie hebben we het over de Heilige kelk (sgi). In dit hoofdstuk wordt besproken wat de Heilige kelk is en waar het voor wordt gebruikt.

De kelk bestaat uit een kom, een voet en daartussen een versierde knoop. In de Heilige kelk zit het Lichaam en Bloed van Jezus Christus. Althans, eerst is dit gewoon brood en wijn. Maar als de priester bidt en de woorden van Christus uitspreekt zal het brood en wijn werkelijk veranderen in het Lichaam en Bloed van Jezus Christus. Tijdens het innemen van de Heilige Communie is het daarom dus ook echt van belang dat je hier bewust van bent en je hier ook daadwerkelijk in gelooft.

Tijdens de laatste avondmaal heeft Christus het brood en wijn verdeeld en gegeven aan de apostelen met de volgende woorden: ‘‘¹⁹En hij nam een brood, sprak het dankgebed uit, brak het brood, deelde het uit en zei: ‘Dit is mijn lichaam dat voor jullie gegeven wordt. Doe dit, telkens opnieuw, om mij te gedenken.’ ²⁰Zo nam hij na de maaltijd ook de beker, en zei: ‘Deze beker, die voor jullie wordt uitgegoten, is het nieuwe verbond dat door mijn bloed gesloten wordt.’’ De beker waaruit Christus had gedronken samen met de apostelen, werd zo de Heilige kelk. Volgens legendes prikte Jozef, een Sametariër die Christus van het kruis afhaalde, met een speerpunt in het Lijf van Christus en ving het bloed op in dezelfde Heilige kelk als die van de laatste avondmaal.

De Heilige kelk kan vastgehouden worden alleen door de priester en de diaken, omdat zij zich in een kerkelijke positie bevinden waarbij dat kan. Dit wordt gedurende de Heilige Liturgie (Badarak) op verschillende momenten gedaan. Het bekendste moment waarbij de kelk wordt gebruikt is bij het uitdelen van de Heilige communie door de priester (kahana). Een ander bekend moment is wanneer de priester zegt “Neem, eet; dit is Mijn Lichaam’’ (‘‘Arek gerek ayse e Marmin Im”). Op dit moment wordt het brood het Lichaam van Jezus Christus. Een moment waarop de diaken de Heilige kelk vast houdt is wanneer hij de Heilige kelk naar de priester brengt, wat representeert dat Christus op een ezel Jeruzalem inloopt.

In deze editie bespreken wij de betekenis van de schilderijen die bij het altaar van onze kerk hangen.

Op het altaar van de Armeens Apostolische kerk in Amsterdam staan drie bekende schilderijen, namelijk (1) Moeder Maria samen met baby Jezus Christus op haar schoot, (2) de gedaanteverwisseling van Jezus Christus en (3) de kruisiging van Christus.

Ten eerste het schilderij van Maria met het kind. Maria is de meest heilige onder de heiligen. Zij was gezegend om Jezus Christus in haar te laten groeien en hem op de wereld te zetten. Omdat zij de moeder is van onze Heer Jezus Christus en wij één zijn in Christus als christen, is zij ook onze moeder. Daarom is op elke altaar van de Armeens Apostolische kerken een afbeelding te zien van Maria met de baby Christus. IN deze afbeeldingen draagt Maria altijd een kledij dat blauw is. De kleur blauw staat symbool voor haar puurheid en heiligheid. Op het schilderij zegent Christus de kerk en de wereld met Zijn rechterhand. Met Zijn linkerhand houdt Hij een perkament vast dat refereert naar wijsheid.

Ten tweede de gedaanteverwisseling van Jezus Christus. Dit schilderij verwijst naar de gedaanteverwisseling van Jezus Christus die staat beschreven in Lucas 9. Hier laat Christus zien wie Hij echt is, namelijk de tweede persoonlijkheid van de Heilige Drie-eenheid, de Zoon. Dit schilderij herinnert ons aan het doel van het leven, namelijk dat wij, net als Jezus Christus, van gedaante moeten veranderen. De mens zondigde en daarmee zonderde hij zich af van God en vergat dat hij geschapen was in evenbeeld van God. Het doel van de mens is om terug te keren naar de volmaaktheid die hij had voor de zonde.

Ten derde het schilderij van Jezus Christus aan het kruis. Door de kruisiging heeft onze heer Jezus Christus de weg naar de hemel voor ons geopend, omdat hij de zonden van de mensen op zich heeft genomen en is gekruisigd.  Bovendien laat dit schilderij zien dat de aanbidding van onze Heer Jezus Christus ook na zijn dood tot op de dag van vandaag doorgaat.

Aan de hand van deze schilderijen geeft de kerk ons wijze lessen die centraal moeten staan in onze leven. Ten eerste dat God als mens naar de wereld is gekomen via Moeder Maria als onze heer Jezus Christus. Ten tweede dat wij in onze leven moeten streven naar de volmaaktheid die de mens had voordat hij zondigde en ten derde dat Jezus Christus voor onze zonden is gestorven en de dood heeft overwonnen zodat wij herenigd kunnen worden met onze Schepper.

In deze editie gaan we het hebben over de plek waar het myuron wordt bewaard.

Als je wel eens bij een doping bent geweest, heb je het vast wel eens een keer gezien. De heilige myuron wordt in de duifvormige vat bewaard. Duif is in het Armeens Աղվանի (Aghavni) en daarom wordt de vat Aghavni genoemd. Dit omdat de Heilige Geest altijd wordt afgebeeld als een duif. Waar de Aghavni wordt bewaard is meestal op het hoofdaltaar, maar soms ook in de nis van de muur.

De reden dat de Heilige Geest als een duif wordt afgebeeld, komt omdat de duif in de Oude Testament symbool staat voor hoop en nieuw leven. Zoals bij Noach in Genesis 8:8-11 staat: ‘’⁸Vervolgens liet hij een duif los om te zien of het water verder gedaald was. ⁹Maar de duif kon nergens een plekje vinden waar ze kon neerstrijken om te rusten en kwam bij hem terug in de ark, want overal op de aarde was nog water. Hij stak zijn hand uit, pakte haar en nam haar weer bij zich in de ark. ¹⁰Hij wachtte nog zeven dagen en liet de duif toen opnieuw los. ¹¹Tegen de avond kwam ze bij hem terug – met een jong olijfblad in haar snavel. Toen wist Noach dat het water op de aarde verder gedaald was.’’ De duif kwam na de zondvloed met een olijfblad wat liet zien dat er droogte was en dat gaf hoop en was het begin van een nieuw leven.

De priester gebruikt de duifvormige vat bijvoorbeeld tijdens een doping of het zegenen van water. Dopen is het opnieuw geboren worden van de geest. Zodra iemand boven water komt of het water over diegene wordt gegoten, wordt deze persoon vrij gesproken van zijn zonden en de erfzonde.